Maria Montessori

Zaszczyty za osiągnięcia pedagogiczne: została wyróżniona najwyższymi odznaczeniami, przyznawanymi przez rządy i uniwersytety wielu krajów.

Była wyróżniana tytułami Doktora Honoris Causa, na Uniwersytecie w Sorbonie otrzymała Krzyż Legii Honorowej, była nominowana do Pokojowej Nagrody Nobla. Jak to się stało? Ukończyła studia medyczne i od 1897 roku pracowała w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego. Miała okazję obserwować przebywające tam dzieci, które pozostawione same sobie bawiły się np. resztkami chleba. Dla Montessori, było to motywacją do rozważań na temat ich wewnętrznej siły, która popycha dzieci ku rozwojowi. Doszła do wniosku, iż ma do czynienia z problemem pedagogicznym, a nie medycznym. Postanowiła wykorzystać, a później udoskonalić i rozwinąć, materiały dydaktyczne Itarda i Seqena, stworzone do pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo. Miała z nimi kontakt od 1890r., kiedy to kierowała Instytutem Medyczno-Pedagogicznym powołanym w celu kształcenia nauczycieli dla opieki i wychowania dzieci upośledzonych umysłowo. Stworzenie odpowiednich warunków wychowawczych, opracowanie specjalnej metody pracy dającej możliwość rozwoju stało się podwaliną obecnego systemu pedagogicznego Marii Montessori. Doświadczenie tam zaczerpnięte przeniosła z czasem na dzieci w normie intelektualnej. Opracowała też swoją metodykę nauczania czytania i pisania. Niebawem okazało się, że nauczane przez nią dzieci upośledzone umysłowo, osiągały lepsze wyniki niż dzieci w normie.

W 1907 roku powstało w proletariackiej dzielnicy San Lorenzo pierwsze przedszkole, którym kierowała dr Maria Montessori. Mieściło się na parterze domu, zamieszkałego przez ubogie, robotnicze rodziny. Nazwała je „Case dei Bambini” – Domy Dziecięce, były przeznaczone dla dzieci w wieku 3-6 lat. Dr Montessori spędzała w Case dei Bambini, każdą chwilę wolną od pracy na Uniwersytecie Rzymskim i praktyki lekarskiej. Wyposażała placówkę w meble dostosowane do potrzeb dzieci, materiały dydaktyczne Itarda i Sequina, pomoce jej projektu oraz stosowane w psychologii eksperymentalnej. Przygotowywała asystentki do pracy z dziećmi i nowymi pomocami. Prosiła, żeby niczego dzieciom nie narzucały: „Nie stawiam wychowawczyniom żadnych ograniczeń i żadnych szczególnych obowiązków.

Maria Montessori

Chciałam tylko poznać reakcję dzieci. Prosiłam, by one im w żaden sposób nie przeszkadzały”. Maria Montessori Po kilku tygodniach pobytu dzieci w placówce, zaobserwowała zmiany zachodzące w ich zachowaniu, wzrastało ich zainteresowanie materiałem dydaktycznym, wybierały go chętniej niż typowe zabawki. Wydarzeniem, które pracy Marii Montessori nadało nowy sens, było odkrycie zjawiska, które później nazwała „polaryzacją uwagi”. Coraz bardziej doskonaliła opracowany przez siebie materiał dydaktyczny. Zauważyła zafascynowanie dzieci ciszą i włączyła ją do swojego systemu wychowawczego w postaci tzw. „lekcji ciszy”. Wprowadziła też, jako zasadę pedagogiczną swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Zniosła nagrody i kary. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Wprowadziła naukę czytania i pisania oraz podstawy matematyki. Sukces tej nowej placówki spowodował, że rosło zainteresowanie, a to powodowało powstawanie następnych placówek. W roku 1910 podjęła decyzję o rezygnacji z prawa do wykonywania zawodu lekarza i zajęła się doskonaleniem swojej metody. Wkrótce doszło do spopularyzowania w świecie teorii i praktyki pedagogicznej Marii Montessori.

Maria Montessori

…Maria Montessori posiadała geniusz traktowania dziecka, nawet bardzo małego, jako osoby, żywej istoty, która ma swoje własne prawa rozwoju. Z tej perspektywy żąda ona nieustannie, by nie narzucano dziecku od samego początku praw stworzonych przez dorosłych i nieodpowiednich dla niego, ale by wychowawca dla wypełnienia swej roli zgodził się wycofać zamiast się narzucać. Ma stać rzecz jasna, u boku dziecka, ale z całą powściągliwością i uważnie bacząc na jego pierwsze reakcje, tym bardziej, że dochodzą one do głosu w atmosferze obopólnej wolności i osobistej autonomii.

Zmarła 6 maja 1952 roku w Noordwijk w Holandii. Na jej grobie widnieją słowa, które za życia kierowała do dzieci, a po śmierci zostały wykute na płycie jej nagrobka:

„Proszę kochane dzieci, które wszystko potrafią, aby razem ze mną budowały pokój między ludźmi i na świecie”.